Koolmonoxidemelder plaatsen

Link naar “Kwikdamp is lichter dan lucht”

Sinds ik mijn eigen bedrijf begonnen ben, zit ik regelmatig in mijn werkkamer op zolder te werken. Omdat de CV-ketel ook op zolder staat, leek het mij verstandig daar een koolmonoxidemelder te plaatsen. Toen ik op internet op zoek ging naar een gecombineerde CO/rookmelder kwam ik een waarschuwing tegen, dit type vooral niet te gebruiken: “Een koolmonoxidemelder moet namelijk op 3cm boven de grond worden geplaatst worden omdat koolmonoxide zwaarder is dan lucht.”

Toevallig las ik diezelfde week een krantenartikel over de gevaren van koolmonoxide. In een kader bij het artikel stond: “Een gecombineerde melder is overigens geen aanrader. De rookmelder hoort namelijk hoog te hangen en de CO-melder ter hoogte van de ketel, omdat koolmonoxide door de warmte aanvankelijk stijgt, maar al snel naar beneden zakt.”

Koolmonoxide

Allereerst enkele feiten om bovenstaande uitspraken te pareren.
Feit 1:

Koolmonoxide is lichter dan lucht! CO heeft een molecuulgewicht van 28. Lucht bestaat voor circa 80% uit stikstof (N₂ met molecuulgewicht 28) en voor 20% uit zuurstof (O₂ met molecuulgewicht 32). Het gemiddelde ‘molecuulgewicht’ van lucht is 28,8. Ofwel CO is 3% lichter dan lucht.

 

Feit 2:

Het maakt voor de verdeling van het gas helemaal niets uit of het zwaarder of lichter dan lucht is. Uit de getallen hierboven blijkt dat zuurstof zwaarder is dan stikstof, maar het is toch niet zo dat we op de grond moeten gaan liggen om zuurstof te kunnen ademen? Nee, de gassen mengen zich ten gevolge van de heftige Brownse bewegingen van de moleculen. In de animatie zie je dat zelfs een veel groter deeltje in de ruimte heen en weer geslingerd wordt door voortdurende botsingen met talloze kleine moleculen.

Luchtstroming

Zolang er stroming is, kan er wel een scheiding van zwaardere en lichtere gassen optreden. Lucht kan bijvoorbeeld door een warmtebron worden opgewarmd. Warme lucht is lichter dan koude lucht. Als we praten over warme of koude lucht, hebben we het over een verzameling moleculen. En niet over één enkel deeltje. Een enkele molecuul heeft geen temperatuur. Doordat de warme lucht lichter is, stijgt deze. De stromingssnelheid zorgt ervoor dat zwaardere deeltjes worden meegenomen.

In de warme luchtstroom boven een staaloven bewegen metaaldeeltjes mee. Deze deeltjes zijn vele vele malen zwaarder dan lucht (in de ordegrootte van een biljoen maal). Nu stroomt deze lucht ook behoorlijk snel, maar ook nagenoeg stilstaande lucht bevat veel stofdeeltjes, getuige onderstaande foto.

De conclusie is dat bewegende lucht deeltjes kan meevoeren, die veel zwaarder zijn dan luchtmoleculen.

Koolmonoxidemelder plaatsen

Uit bovenstaande is duidelijk geworden dat de CO-melder tegen het plafond in de nabijheid van de ketel moet worden geplaatst. CO ontstaat als gevolg van onvolledige verbranding en zal dus warm zijn. Het zal met warme lucht mee naar boven worden gevoerd. Na verloop van tijd zal de CO zich gelijkmatig door de hele ruimte verspreiden. Dan maakt het dus niet meer uit op welke hoogte de melder hangt.
Omdat je zo vroeg mogelijk gealarmeerd wilt worden, dient de melder op die plek te hangen waar de hoogste concentratie kan worden verwacht. Dat is tegen het plafond, in de nabijheid van de ketel en het rookgaskanaal.

Dus als in de toekomst iemand stelt dat een bepaalde stof laag of juist hoog moet worden afgezogen, wees op je hoede: vaak is het klinkklare onzin. Neem voor deskundig advies contact met mij op.